Bugün Kıbrıs

Sosyal medyada paylaşılan görkemli ışık izleri paniğe yol açtı. Ancak Kathimerini’den Yiannis Ioannou’nun haberine göre balistik mühimmat uzmanları, adaya rastgele füze isabeti ihtimalinin “pratikte sıfıra yakın” olduğunu vurguluyor.

GÖKYÜZÜNDEKİ IŞIKLAR NE?
Nisan 2024’te İran ve İsrail’in onlarca yıl sonra ilk kez doğrudan birbirlerine füze fırlatması, Kıbrıs semalarında da izlenebilen interception (önleme) görüntülerine sahne oldu. Hafta sonunda yine benzer ışık izleri görüldü; meteorolojik Facebook grupları dahil olmak üzere sosyal mecralar “füze mi düştü?” sorularıyla doldu taştı. Uzmanlara göre endişe yersiz.

2019’DAKİ S-200 VAKASI İLE BUGÜN ARASINDA FARK VAR
• Yakın örnek: 2019’da Suriye hava savunmasının ateşlediği Rus yapımı S-200 füzesi, İsrailli bir savaş uçağını kovalarken yönünü şaşırıp Beşparmak Dağları’na düşmüştü. Olayda can kaybı yaşanmadı ama “yanlışlıkla füze” korkusunu besledi.
• Mesafe kritik: Suriye, Kıbrıs’a yaklaşık 508 km uzaklıkta. İran-İsrail hattında kullanılan orta-uzun menzilli balistik füzeler ise binlerce kilometre kat ediyor ve hedefleri önceden programlı. “Stray” (sapan) senaryosu pratikte yok denecek kadar az.

BALİSTİK FÜZELER NASIL UÇUYOR?
1. Fırlatma: Roket ilk itişle atmosferin üst sınırına yükselir.
2. Orta Safha: Füze kısa süreliğine uzaya çıkar; ticari yolcu uçaklarının çok üzerinde seyreder.
3. Terminal Safha: Atmosfere yeniden girer ve hedefe süpersonik (Mach 1-5, kimi zaman daha hızlı) hızla iner.

İsrail’in Çok Katmanlı Savunma Sistemi (Arrow-3, David’s Sling, Demir Kubbe vb.) füzeleri genellikle orta safhada “uzayda” vuruyor. Patlama sonucunda oluşan parlama, temiz atmosfer koşullarında yüzlerce kilometre öteden görülebiliyor; Kıbrıs’ın batısındaki gözlemler bundan ibaret.

“FÜZE BRİTANYA ÜSLERİNİ VURUR MU?” SENARYOSU GERÇEKÇİ Mİ?
Adadaki Egemen İngiliz Üs Bölgeleri, bölgesel güç dengelerinde sık sık tartışma konusu olsa da:
• İran füzelerinin menzil-hassasiyet kombinasyonu, “hedef dışı” vuruşu son derece düşük olasılıklı kılıyor.
• Uydu güdümü ve atış planlaması sayesinde roketler, hedef kodlanmadıkça nereye düşeceğini “seçmez”.
• Balistik rotada olması muhtemel hatalar, çoğunlukla kısa menzilde —örneğin 2019’daki S-200 gibi— radar şaşması sonucu görülüyor.

GÖKYÜZÜNDEKİ ŞOVU İZLERKEN
• Panikle paylaşmayın: Görüntüler çarpıcı olabilir; komplo teorileri ve yanlış bilgiler korku yayabilir.
• Uçak yolcuları neden daha net görüyor? 10-12 km seyir irtifasındaki yolcular, füze/müteakip önleme parlaklığını bulut üstünden kayda geçirebiliyor.
• Gerçek risk seviyesi: Uzmanların ortak görüşü, Kıbrıs’ın şu anki İran-İsrail geriliminde doğrudan hedef olmadığı ve “şans eseri” füze isabetinin istatistiksel olarak yok denecek kadar düşük olduğudur.